Recenzja filmu i opis metody ratowania małżeństwa - przeczytaj
„Ognioodporny’ lub „Próba ogniowa”, tytuł ang. „Fireproof”. Amerykański film obyczajowy z roku 2008 r. Reżyseria Alex Kendrick. Występują Kirk Cameron (Caleb), Erin Bethea (Catherine), Harris Malcom (ojciec Caleba), Ken Bevel (Michael Simmons), i in.
W pierwszej warstwie typowy amerykański film familijny. Dynamiczny film o problemach małżeńskich, które dobrze się kończą, z wyraźnym przesłaniem chrześcijańskim w wydaniu protestanckim i amerykańskim. Familijny film, nie ma wprawdzie dzieci, ale są rodzice i męża i żony. Cały czas coś się dzieje a główny bohater Caleb – strażak ratuje życie ludziom, czasami ryzykując własnym.
W drugiej warstwie ważny film o trudnej drodze odbudowania rozpadającego się małżeństwa. Recenzję całego filmu ze zwróceniem uwagi na warstwę drugą poważną i głęboką prezentujemy tutaj poniżej.
Poniżej prezentujemy:
- fabułę filmu z naszymi uwagami,
- opis metody drogi powrotu do miłości małżeńskiej na kanwie opisywanego filmu (tabela na końcu tekstu).
Catherine i Caleb, siedem lat małżeństwa, dwa egoizmy, żyją razem, ale obok siebie, każde zajęte swoim światem, swoją pracą zawodową, swoimi planami. Każde myśli tylko o sobie i o tym, jak źle mu/jej jest, jaki/jaka jest pokrzywdzony/pokrzywdzona. Nagromadzone latami żale, pretensje, niespełnienia wybuchają w pewnej chwili według klasycznego mechanizmu – zaczyna się od drobiazgu domowego, rzecz eskaluje, wreszcie następuje wybuch – i oto, nie wiadomo jak, oboje przecież mają (swoją) rację, nagle znajdują się na gruzach własnego małżeństwa. Ona chce zakończyć sprawę i pragnie rozwodu, on nie rozumie, o co jej chodzi, nie chce rozwodu. W sprawę mieszają się, z różnym skutkiem, jej koleżanki, jego koledzy, i – jego rodzice, szczególnie ojciec. Widząc, że syn nie chce rozwodu, składa mu pewną propozycję.
Ojciec Caleba stara się pomóc mu uratować małżeństwo. Myśli o małżeństwie Caleba i Catherine jako o wspólnocie ich dwojga, nie stara się bronić syna i zrzucać winy na jego żonę, choć i ona dołożyła swoje do rozpadu ich związku. Mówi do syna: „Jeśli chcesz zachować swoje małżeństwo, zmień siebie”.
Propozycja ojca jest konkretną metodą czterdziestu dni podejmowania wysiłku odbudowy małżeństwa, dzień po dniu. Caleb podejmuje ten wysiłek, bez przekonania i bez entuzjazmu, ale podejmuje.
Dzień pierwszy. Przez cały dzień powstrzymaj się od niegrzecznych uwag w stosunku do żony; jeśli pokusa wzrośnie, nie mów nic, ugryź się w język. Bądź chętny do słuchania, nieskory do mówienia, nieskory do gniewu.
Dzień drugi. Prawdziwa miłość opiera się na stałym okazywaniu życzliwości. Dziś zrobię jeden gest życzliwości , nawet jeśli nie ma za to nagrody. Okazuję miłość, nawet jeśli jest to trudne, bo nie ma motywacji.
Dzień trzeci. Jeśli w coś wkładasz czas, energię i pieniądze – to staje się coraz ważniejsze. Kup żonie kwiaty.
Dzień czwarty. Zadzwoń do żony, zapytaj, co u niej, czy może czegoś potrzebuje.
Dzień po dniu, trud, wysiłek, bez nagrody, bez oczekiwanej pozytywnej reakcji. Caleb mówi do ojca : ”To nie ma sensu, nic nie działa na nią”. Ojciec odpowiada : ”To ma trwać czterdzieści dni, nie cztery. Coś mi mówi, że nie robisz dość dużo”. Caleb : „Nic nie czuję”. Ojciec : „ Ale to nie polega na uczuciach. Podjąłeś decyzję”.
Przychodzi w filmie dzień, kiedy zaczynamy rozumieć, co jest głęboką przyczyną rozpadu małżeństwa Catherine i Caleba – to pornografia, którą żyje Caleb. Catherine wypowiada wobec swojej sparaliżowanej matki swój najgłębszy kobiecy żal jako żony i najgłębsze zranienie, jakie spowodował jej mąż – „Kiedy przestałam mu wystarczać ?”
Dzień osiemnasty. Nie jest łatwo, codziennie trzeba coś nowego. „Szesnastego dnia miałem się za nią modlić, ale pominąłem to. Siedemnastego miałem słuchać. Dziś mam uczyć się jej na nowo”. Ojciec mówi Calebowi : „Kiedy mężczyzna chce zdobyć serce kobiety, uczy się, co ona lubi. A po ślubie przestaje, a to jest podróż przez całe życie, żeby przybliżyć swoje życie do jej serca”. Zadanie na dzień osiemnasty – zjeść razem przygotowaną przez męża kolację przy świecach i zadać dużo pytań. Caleb przygotowuje nastrojową kolację przy świecach. W odpowiedzi słyszy od żony: „ Wyjaśnijmy coś. Nie kocham cię”.
Calebowi opadają ręce. I znów obok jest ojciec, i mówi mu : ”Teraz zaczynają się schody”. Caleb : „Próbowałem, to bez sensu”. Ojciec : ”Jesteś w połowie drogi. Zostaw emocje”.
Dzień dwudziesty. Głos ojca : ”Połowa drogi, najtrudniejszy czas. Przekonujesz się, jak bardzo ci zależy. Jakie są trudności. Potrzebujesz czegoś więcej. Jezus jest najważniejszą częścią naszego życia. Potrzebuję Jego przebaczenia i Jego zbawienia.” Caleb odpowiada ojcu, że przecież jest dobry, pomaga ludziom, pracując jako strażak. Ojciec: ”Ocalenie kogoś z pożaru nie czyni cię dobrym wobec Boga. Złamałeś Jego przykazania”.
Caleb wykrzykuje do ojca : ”Jak mogę okazywać uczucie, dzień po dniu, kiedy ten ktoś to odrzuca ?” Ojciec wskazuje mu krzyż i Chrystusa na krzyżu. I mówi : „ Nie możesz kochać jej, jeśli nie masz tego sam. Postanowiłem kochać twoją matkę, nawet jeśli na to nie zasłużyła. Bóg wysłał Jezusa, żeby umarł za mnie na krzyżu. Zrozumiałem, że On mnie kocha. I wtedy pokochałem twoją matkę. Nie widzisz, że potrzebujesz przebaczenia ? Zawierzysz Mu swoje życie ?”
Dzień dwudziesty trzeci. Jest ciężko. Caleb : „Nie zrezygnuję”. Zadanie na dziś : „Uważaj na pasożyty – uzależnienia, pornografię; wysysają życie, kradną życie, zniszczą cię”.
Wtedy Caleb znajduje w sobie siłę, żeby fizycznie , konkretnie – a jednocześnie również symbolicznie – wyrzucić i zniszczyć komputer, źródło swojego zniewolenia pornografią. Tam, gdzie stał w domu komputer, ustawia bukiet róż i kartkę do żony, na której pisze „Kocham Ciebie bardziej”.
I właśnie wtedy dostaje pozew rozwodowy od żony.
Towarzyszymy Calebowi przez kolejne dni i tygodnie. Caleb z wysiłkiem odskrobuje kolejne warstwy swojego egoizmu. Cały czas towarzyszą mu słowa ojca : „ Jeśli chcesz zachować swoje małżeństwo, zmień siebie”.
Catherine nie widzi, a czasem udaje, że nie widzi, i nie wierzy, nie chce wierzyć w zmianę po stronie męża. Zaczyna angażować się uczuciowo w znajomość z atrakcyjnym mężczyzną ze swojego miejsca pracy. To jemu przypisuje szlachetny gest, który budzi jej wdzięczność dla niego, a w rzeczywistości jest dziełem jej męża.
A Caleb zmienia się rzeczywiście; potrafi dać swojej żonie bezinteresowną życzliwość, troskę, opiekę w chorobie, poświęca zaoszczędzone przez siebie przez siedem lat pieniądze przeznaczone na łódź, żeby dyskretnie opłacić zakup specjalnego, medycznego łóżka dla sparaliżowanej matki swojej żony, – i nie mówi jej o tym, żeby nie czuła się zobowiązana, potrafi poprosić o przebaczenie – i nie oczekuje niczego w zamian. Niczego nie wymaga. Masz wolność wyboru. To już nie jest czterdzieści dni próby, to jest całe życie.
A Catherine ? Ona też się zmienia. Zrozumiała, że on się zmienił.
Ten film zgadza się z naszym postrzeganiem rzeczywistości. Że druga strona jest w stanie zmienić swoje nastawienie, jeśli zobaczy trwałą zmianę i ta trwała zmiana jest potwierdzona przez rzeczy, których on nie musi robić. „Będę cię kochać niezależnie od tego, co zrobisz”.
Ta historia, tak jak historia każdego małżeństwa sakramentalnego, może potoczyć się dobrze.
Potrzeba do tego – i to właśnie doskonale pokazuje film „Fireproof” – podjęcia wysiłku zmiany siebie; potrzeba świadomości, że bardzo prawdopodobne jest, że istnieje coś, być może głęboko ukryte, co niszczy nasze małżeństwo i że potrzeba radykalnego, konkretnego, całkowitego odrzucenia tego. Caleb ostatecznie rozumie, że jego uzależnienie od pornografii niszczyło jego małżeństwo – i jest w stanie wyrzucić komputer, którym się karmił, a w miejscu, gdzie komputer stał, napisać do swojej żony „Kocham Ciebie bardziej”. Potrzeba do tego oparcia się na Jezusie i krzyżu. Potrzeba miłości bezwarunkowej, nawet jeśli druga strona na to nie zasługuje, nawet jeśli nie mam za to żadnej nagrody.
Miłość to decyzja woli, a nie ulotne, falujące emocje; tzw. głos serca może cię zwodzić, ty masz prowadzić swoje serce.
Jeśli postanowisz kochać ją/jego, nawet jeśli na to nie zasługuje … Jeśli pokochasz bezwarunkowo … Jeśli wpuścisz Jezusa do swojego życia, do swojego małżeństwa …
Ten film obejrzeliśmy kilka razy. Za każdym razem doceniamy go bardziej, widzimy, jak bardzo ma głęboki związek z rzeczywistością, mimo pewnych zewnętrznych cech „typowego amerykańskiego” filmu.
„Fireproof” daje konkretną propozycję, metodę, jak spróbować uratować małżeństwo.
Daje też nadzieję, niełatwą, związaną z trudem i wysiłkiem, ale realną nadzieję wyjścia z sytuacji pozornie bez wyjścia.
Mamy doświadczenie takich sytuacji w życiu, w naszej posłudze w poradni rodzinnej, wśród znajomych. Te historie mogą potoczyć się dobrze – jeśli …
„Fireproof” budzi też pewien znak zapytania – dlaczego, po siedmiu latach małżeństwa, Catherine i Caleb nie mają dzieci ? Nikt w filmie o tym nie mówi, nie jest to żadnym problemem. Czy to ma tylko uprościć fabułę filmu, czy też kryje się za tym coś więcej ?
Ten znak zapytania pozostaje, bo ten film to nie jest dramat psychologiczny, wnikający bardzo głęboko, tylko film familijny, ale w realu w życiu ten problem tkwi. Trzeba pamiętać również, że film prezentuje ujęcie protestanckie a tam od dawna działa wizja z Lambeth z 1930 r. i ustaleń konferencji kościoła anglikańskiego w sprawie stosowania antykoncepcji.
Na kanwie opisywanego filmu i historii powrotu do miłości małżeńskiej Caleba i Catherine przedstawiamy opis drogi powrotu do miłości małżeńskiej, jako propozycji pewnej metody.
Strona podejmująca działania – Caleb | Strona wątpiąca – Catherine |
1. Rzeczywisty powód braku jedności małżeńskiej, o którym nie od razu mowa jest w filmie – oglądanie pornografii przez Caleba. Fabuła filmu nie wchodzi głębiej w to zagadnienie, w końcu to film familijny, ale należy przypuszczać, że pornografia musiała rzutować na życie małżeńskie i wzajemne relacje głównych bohaterów w wielu wymiarach, tj. intymnym -seksualnym, relacyjnym, podmiotowym – godnościowym. | Rzeczywisty powód braku jedności małżeńskiej |
2. Bezpośredni wniosek prowadzący do rozejścia i planów rozstania Przypomina się tutaj list św. Pawła: „Niechaj każdy z was tak miłuje swą żonę jak siebie samego! A żona niechaj się odnosi ze czcią do swojego męża!”. Bo żona potrzebuje miłości a mąż potrzebuje szacunku. | Niechęć na niechęć – kłótnia Żona czuje się niekochana i poniżona w swojej godności, a jednocześnie ona sama w ogóle nie jest zainteresowana życiem zawodowym męża oraz tym, że jest on wartościowym człowiekiem, który poświęca swoje życie ratując życie innych ludzi. |
3. Start – pierwszy punkt refleksji „Jeśli chcesz zachować swoje małżeństwo, zmień siebie”. – rozmowa ojca Caleba z Calebem. Ojciec pokazuje synowi kierunek i perspektywę zmian. | Decyzja o rozwodzie Catherine podejmuje decyzję o rozwodzie. |
4. Droga dojścia od refleksji do zrozumienia. „Praca głęboka cechuje się m.in. tym, że wymaga wykroczenia poza opanowane już automatyzmy działania i myślenia, wymaga podtrzymania indywidualnego zaangażowania i skupienia, które przez dłuższy czas może nie przynosić żadnych bonusów” , napisze w książce „Cyber kontra real” prof. A. Zybertowicz, 2022, przywołując książkę Cala Newporta „Praca głęboka”. Taką pracę głęboką nad naprawą swojej relacji z żoną podejmuje Caleb. Robi rzeczy na początku małe, później wymagające większego zaangażowania i wysiłku, i realizuje je pomimo kompletnej obojętności swojej żony, a nawet wtedy, kiedy otrzymuje od niej pozew rozwodowy. Caleb podejmuje działania pozytywne wobec swojej żony pomimo jej niechęci. W jego postawie i działaniach nie ma pragnienia zemsty ani udowodnienia, że to on ma rację. | Negatywna obojętność, zupełny brak reakcji wobec męża Przygotowanie kawy, pozmywanie naczyń, przygotowanie uroczystej kolacji – wszystkie te działania swojego męża Catherine całkowicie ignoruje, ponieważ negatywny bagaż doświadczeń życia z mężem jest tak duży, że drobne rzeczy nie mogą zmienić jej stosunku do męża. Mówi do męża „nie kocham Cię”. Jednocześnie Catherine wszystkie te działania widzi i chociaż ostentacyjnie na nie nie odpowiada, to z perspektywy całego procesu odbudowy jedności małżeńskiej działania te mają znaczenie. Jednak bez kolejnych zupełnie kluczowych działań męża nie miałyby one kompletnie żadnego znaczenia. |
5. Zrozumienie – Caleb po wielu trudach, ale i dzięki pomocy swojego ojca poprzez zwrócenie uwagi „uważaj na życiowe pasożyty”, zaczyna rozumieć, że powodem załamania relacji ze swoją żoną było oglądanie pornografii przez internet na komputerze. Caleb wyrzuca komputer, a tam, gdzie komputer stał w domu, ustawia bukiet róż i kartkę do żony, na której pisze „Kocham Ciebie bardziej”. | W odpowiedzi od żony przychodzi pozew rozwodowy. Catherine widzi zmianę męża, ale dostrzega w postępowaniu męża tylko podstęp. Przeprosiny męża nie są już wystarczające. Być może przeprosiny dotyczyły tylko tego, co było przyczyną działań męża, a nie ich skutkiem, wywołującym urazy u żony. Być może przeprosiny męża nie dotykały najważniejszej sprawy, która tkwi w sercu i godności żony. Dlatego (być może) przeprosiny męża („Kocham Ciebie bardziej”), Catherine przyjmuje z obawą i niechęcią, bo nie chce z nim być. Być może nie daje całkowicie wiary w to, że w tej sprawie, która tkwi w jej sercu, w jej urażonej dogłębnie kobiecej godności, mąż może się zmienić.
|
6. Droga od zrozumienia do nawrócenia miłości Bez wsparcia ze strony ojca, Caleb nie przeszedłby tej drogi. „Jak mogę okazywać uczucie, dzień po dniu, kiedy ten ktoś to odrzuca ?” – pyta swojego ojca Caleb. „Właśnie – odpowiada ojciec wskazując Jezusa Chrystusa – Bóg okazuje miłość człowiekowi, który Go odrzuca”. Od tego momentu zaczyna się droga Caleba od zrozumienia swoich błędów do wybrania miłości do swojej żony niezależnie od jej reakcji. | Negatywna obojętność, zupełny brak reakcji wobec męża
|
7. Nawrócenie miłości To kluczowy moment w całym filmie, kiedy w czasie choroby swojej żony, Caleb, opiekując się nią, mówi jej „Będę cię kochać niezależnie od tego, co zrobisz”. Przypomnijmy, że mówi jej to po tym , kiedy dostał od niej pozew rozwodowy. Caleb wypowiada słowa „Będę cię kochać niezależnie od tego, co zrobisz” bez cienia poczucia braku szacunku wobec siebie samego. Jeśli przepraszasz kogoś bliskiego i czujesz się przez te przeprosiny upokorzony, to znaczy, że nie dojrzałeś do tych przeprosin i nie jesteś w wypowiadanych słowach i gestach prawdziwy. Druga strona zawsze to wyczuje i takich gestów nie przyjmie, a ty nie posuniesz się w swojej „pracy głębokiej” naprawy relacji. Tak więc Caleb rozmawia z żoną w szacunku do niej i w szacunku do siebie, i zostawia jej możliwość wyboru, co otwiera drogę do nawrócenia miłości. | Dostrzeżenie zmiany męża – pozytywna obojętność wobec męża Catherine dostrzega zmianę i wysiłek męża wkładany w przywrócenie relacji. Samo dostrzeżenie jeszcze nie wystarcza, aby Catherine zmieniła swoje nastawienie wobec swojego nieudanego w jej ocenie małżeństwa. |
8. Kluczowa decyzja – potwierdzenie w czynach nawrócenia miłości Caleb poświęca swoje wieloletnie oszczędności na zakup łóżka rehabilitacyjnego niezbędnego dla chorej matki swojej żony, zamiast wymarzonego przez siebie jachtu. Caleb kupuje łóżko rehabilitacyjne nie informując o tym swojej żony i pozostawiając swój czyn w tajemnicy. | Zaakceptowanie zmiany i na powrót przyjęcie miłości męża Dopiero taki bezinteresowny gest ze strony męża powoduje prawdziwe przełamanie w Catherine i jej powrót do miłości swojego męża. Dopiero teraz uwierzyła w prawdziwą przemianę swojego męża. |
Podstawową i ukrytą przyczyną rozpadu miłości małżeńskiej Caleba i Catherine w omawianym filmie była pornografia oglądana przez Caleba, a powodem to, w jaki sposób rzutowało to na życie małżeńskie i wzajemne relacje głównych bohaterów w wielu wymiarach, tj. intymnym – seksualnym, relacyjnym, podmiotowym -godnościowym.
Powody rozpadu małżeństwa mogą być różne i przyczyny wygaśnięcia miłości małżeńskiej mogą być różne, ale jeśli komuś zależy na odbudowie relacji małżeńskich, może spróbować podjąć proces „pracy głębokiej” nad przywróceniem miłosnej relacji ze swoją żoną czy ze swoim mężem; kluczem jest to, żeby zacząć od siebie, a w ten proces włączyć systematyczną i głęboką modlitwę za swoją żonę / swojego męża. A sytuacja może być jeszcze trudniejsza; bo małżonkowie już mogą ze sobą nie mieszkać i mogą już być dzieci, dla których konflikt i rozstanie rodziców będzie traumatycznym przeżyciem.
„Praca głęboka” Pan Jezus, prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek.
Anna i Piotr Gryza
foto własne