Budowanie wspólnoty małżeńskiej odbywa się m.in. poprzez komunikację pomiędzy małżonkami. Małżonkowie mogą żyć ze sobą, rozmawiając codziennie, wymieniać codziennie informacje, podejmując codzienne decyzje porządkowe czy również te o  większym znaczeniu, ale jednocześnie nie komunikując się ze sobą, ponieważ mogą nie przekazywać sobie istotnych treści, oczekiwań, uwag dotyczących ich wspólnego życia.

Tak więc pomiędzy małżonkami przez długi czas może trwać taka komunikacja pozorna, która uniemożliwia prawdziwe wypowiadanie treści, oczekiwań, uwag, co de facto oznacza, że nie ma pomiędzy nimi prawdziwej głębokiej komunikacji. Taka sytuacja może trwać przez długi czas i podobnie jak ładunki gromadzące się w poruszanej maszynie elektrostatycznej, może doprowadzać do konfliktów, w  czasie których, w  formie emocjonalnej wymiany zdań, czy dalej idąc kłótni, następuje swoiste rozładowanie nagromadzonego ładunku braku komunikacji i  braku wzajemnego zrozumienia. W czasie takiego emocjonalnego rozładowania małżonkowie często wypowiadają własne żale w taki sposób, który nie tylko nie buduje komunikacji, ale pogłębia podziały i tworzy trwałe urazy,  mogące nawet doprowadzić do rozpadu wspólnoty małżeńskiej.

Dlatego tak ogromnie ważne jest zbudowanie takiego systemu komunikacji pomiędzy małżonkami, który umożliwiłby mówienie o wzajemnych oczekiwaniach, treściach i uwagach w sposób możliwy do zaakceptowania przez współmałżonka i w sposób budujący jedność małżeńską.

Jedną z takich propozycji narzędziowych jest metoda dialogu małżeńskiego. Dialog małżeński i jego metodyka została opracowana przez założycieli ruchu małżeńskiego Equipes Notre-Dame powstałego we Francji. Dialog małżeński jest też charyzmatem i zobowiązaniem, czyli jedną z zasad działania Domowego Kościoła, polskiego ruchu małżeńskiego-rodzinnego założonego przez ks. Franciszka Blachnickiego, twórcę ruchu oazowego. Ksiądz Franciszek i siostra Jadwiga Skudro zaczerpnęli metodykę dialogu małżeńskiego z Equipes Notre-Dame i wbudowali w zasady działania Domowego Kościoła.

Główną ideą metody dialogu małżeńskiego jest, że mąż i żona co jakiś czas, najlepiej co miesiąc, razem, w obecności Bożej zastanawiają się, jaka jest myśl Boga i wola Boża wobec ich rodziny, po to, aby ją lepiej wypełniać.

Dialog małżeński jest jednym ze zobowiązań i  pełny sens tworzy wraz z innymi zobowiązaniami i  wszystkimi zasadami ruchu. Wartość dialogu małżeńskiego wynika nie tylko z  samej metody, ale również z uczestnictwa w ruchu duszpasterskim i  stosowania  całości jego zasad.

Dlatego, aby odróżnić pełny wymiar dialogu małżeńskiego od samej metody pojedynczego spotkania – rozmowy obojga małżonków, dla opisywanego narzędzia komunikacji małżeńskiej używać będziemy innej nazwy, tj.  małżeński Dialog, aby zwrócić uwagę, że jest to bardzo podobne, ale nie jest tym samym, ze względu na to, co napisaliśmy powyżej. Aby w pełni korzystać z  dobroci wspominanej metody trzeba uczestniczyć w formacji ruchów duszpasterskich wymienionych wcześniej lub innych mających charyzmat małżeńskiego spotkania i tym samym budować jedność i wspólnotę małżeńską.

Metoda Małżeńskiego Dialogu może być stosowana przez małżonków niebędących członkami ruchów małżeńskich.

Małżeński Dialog służy temu, aby małżonkowie rozmawiali ze sobą o sprawach dotyczących ich życia, w tym o sprawach trudnych, w takiej atmosferze, która umożliwi prawdziwą komunikację pomiędzy nimi a jednocześnie będzie wykorzystywać to, że ich małżeństwo jest sakramentem.

Poniżej prezentujemy uproszczony opis metodyki: warunki i plan małżeńskiego Dialogu. Nasze doświadczenie pracy w poradni małżeńskiej pozwala nam stwierdzić, że prosty zapis metodyki ułatwia wejście w jej stosowanie a jednocześnie umożliwia prawdziwą komunikację a nie schowanie się małżonków za schematem, długie rozmowy teoretyczne nie prowadzące do prawdziwej komunikacji i budowy jedności małżeńskiej.

Kluczowym i najważniejszym warunkiem przeprowadzenia małżeńskiego Dialogu jest wspólna modlitwa małżonków w intencji małżeństwa, przeprowadzona na początku Dialogu.

Drugim kluczowym warunkiem przeprowadzenia Dialogu jest jego rozpoczęcie od podziękowania żonie, mężowi za coś, nawet drobnego, co zrobiła/zrobił.